واژه?نمازواژه‌ایفارسیاستکهایرانیانبرایواژه? «صلاح»عربیبهکاربردند. اینواژهبهمعنایخمشدنوسرفرودآوریبرایستایشواحتراماست.واژه?نمازنامواژه‌ایازفعلنمودنفارسیبهمعنیتعظیمکردناست.

برخیحدسزده‌اندکهاینواژهازواژه? «ناخواسته»درزبانسانسکریتگرفتهشدهباشدکهمحتملنیست.

محمدمسعودنوروزیمعتقداستکلمهنمازازریشهنماچکهدرپارسیمیانه (پهلویزمانساسانیان) استگرفتهشدهوفعلنمانپورتنبهمعناینمازبردنوتعظیمکردنبهکاررفته‌ام؛وقبلازآندرایرانباستانازریشهنمبهمعنایخمشدنوسرفروآوردنمشتقشدهاست. دراوستانمازبهصورتنمنگهیانمهبهمعنایدعاودرودآمدهاست.

نمازدردینیهود.

نوشتاراصلی: نماز (یهودیت).

نمازدریهودیت (درعبری: تفیلا?????) ودرجمعتفیلیمیاتفیلوتخواندهمی‌شود. توضیحاتدقیقدربابآن‌هارامی‌تواندرسیدوریابخش‌هایمیناکتبسنتیدعایدیانتیهودیجست.

معمولاًدرهرروزسهنمازمی‌خوانندودرروزشب‌هاشنبهوسایرروزهایمقدسفرقه‌هایارتدکسومحافظهکاریکنمازاضافیهمبهنامموظفخواندهمی‌شود.

نمازدردیناسلام.

نوشتاراصلی: نماز (اسلام).

نمازفرضپنجنوبتدرشبانه‌روز (17رکعت) روبهقبله?مسلمانان - کعبهدرمکه - بهصورتفردی (فرادا) یاگروهی (نمازجماعت) برگزارمی‌شود.

دراینعبادتدررکعت‌هایاولودومسوره?حمدومعمولاًآیهیاسوره?کوتاهیازقرآنـمثلسوره?توحیدـودررکعت‌هایبعدیتعدادیاذکاربهزبانعربیخواندهمی‌شود. جزئیاتاینعبادتدرفرقه‌هایمختلفاسلامباهمتفاوتدارد. نمازیکفرهنگجهانیاست. نمازدرقرآنباواژهصلاحمشخصشدهاستکهبههمراهمشتقاتش99باردرقرآنتکرارشدهاست. (منبع:مقدمه‌ایبرفلسفهنماز،انتشاراتبین‌المللییادآوران،دکترمحمدمسعودنوروزی،ص116). ریشهصلاحمی‌توانددارایسهمعنیباشد:1. ازریشهصد: شرابراازصافیمی‌گذرانندوآنگاهماده‌ایروشنوشفافبهدستمی‌آورند،شایدمنظورنهاییازاقامهصلاحهمینباشدکهشرابروح،دراثرتصفیه،زلالوشفافگرددواینتصفیهروزیچندبارتکرارشود.2. ازریشهصلی: سوزانیدنوگرمکردن؛آدمیازآتشحضرتدوستگرممی‌شودوازدرونشعلهمی‌کشدودرونشگرموروشنمی‌شود. 3. ازریشهوصل: ایجاداتصالوارتباطمیانخالقومخلوقاست. (منبع:مقدمه‌ایبرفلسفهنماز،صد43-46).

نمازدربهائیت.

نوشتاراصلی: نمازبهائیت.

هرفردبهائیتبعدازرسیدنبهسنبلوغدربهائیت،یعنی15سالتمامبرایدختروپسر،طبقبهائیتکهدرکتاباقدسام‌الکتاببهائیتقراردارد،بایدشروعبهخواندننمازنماید. دردینبهائیت3نوعنمازواجبوجودداردوهرشخصمختاراستیکیرابرایخواندنروزانهانتخابکند. نمازبهصورتجمعیوجماعتنهیشدهاست. نمازمیت،نمازیکهبرایمردگانخواندهمی‌شود،تنهانمازیاستکهبهصورتجماعتبرگزارمی‌گردد.

نمازیکیازعبادت‌هایمزدیسنااستکهبرایداشتنتوجههمیشگیبهدستورهایدینیوسپاسگزاریخداگزاردهمی‌شودایندستوراتعمدتاًماهیتیاخلاقیدارند..

هنگامیکهکودکیدریکخانوادهزرتشتیبهسن «رشدفکری»می‌رسدودینزرتشترامی‌پذیرد،پسازسیه‌پوشیبهتکلیفمی‌رسد. سنرشدفکریمعمولاًمیان8تا15سالگی (بیشتر9تا11سالگی)است..

امروزهنمازپنج‌گانهرامعمولاًموبدانمی‌گزارندوبیشترزرتشتیانبهخواندندعاهایصبحگاهوشامگاهاکتفامی‌کنند..

محتویات.

آمادگی

پیشازنمازگزاردن،بایدکارهایزیرراانجامداد

* پاکیتندرهنگامآغازنماز.

* پوشیدنسکرهوکُشتی.

* پاکبودنلباسازآلایش.

* شستندستورو.

* رونمودنبهقبله.

گاه‌هاوهنگامنماز

زرتشتیانهرروزدر5گاهاهورامزدارانمازمی‌گزارندوهنگامایننمازهادارایمحدودیتزمانیاست..

گاه                               مدتزمانی.

از                                  تا.

هاوَن                   طلوعخورشید                                     نیمروز.

رَپتوَن             نیمروز               ساعت3بعدازظهر.

اولین            ساعت3بعدازظهر                                         غروبخورشید.

اَئیوی‌سَروترم (سروثَرم)                                              غروبخورشید                                       نیمهشب.

اُشَهِن (اوهمینایی-دشمن)                                                نیمهشب                                             طلوعخورشید.

معمولاًدرفصلزمستان،گاهِنپتونکههنگامگرمااست؛خواندهنمی‌شود.

قبله].

قبلهزرتشتیاننوروروشناییاست. آنانمی‌تواننددرروزهابهسویخورشیدوشب‌هادربرابرنورماه،آتش،شمعیاچراغروشننمازبخوانندزرتشتیانتنهادرآتشکدهروبهآتشنمازمی‌گزارندوحتیکسانیکهدرهمسایگییکآتشکدههستندنیزروبهآننیایشنمی‌کنندآتشدرمزدیسنانماد «اره»است. آتشموجوددرآتشکدهبهعنواندرفشمزدیسناونمادهویتدینی–فرهنگیزرتشتیانبهشمارمی‌رود. زرتشتیانمعتقدندنمی‌توانبرایخداحدودوجهاتیقائلشد،وبهدستورزرتشتنوررابهعنواننمادیازفروغمندیاهورامزدانمازمی‌گزارند.

آتش‌پرستی.

درمیانبرخیازعامهمردم،پنداشتهمی‌شودکهنمازگزاریزرتشتیانبهسویآتش،آتش‌پرستیاستامادرواقعنمازگزاردنروبهآتش،بهعنوانپرستشآتشبهجایخدانیستهماننداستفادهازمهرتوسطشیعیانیابهطورکلیسجدهکردنبهسویمکه‌یعربستانسعیدیتوسطمسلمانانبهمعنایپرستشکعبهنیست..

چگونگی

نماززرتشتیبهزباناوستاییاستوباچنینجملاتیآغازمی‌شود

بهنامخداوندبخشندهمهربان.

خشنودگردانم،اهورامزدا! باوردارمدینخداپرستیراکهآورده?زرتشتاست.

پیروآموزش‌هایاهوراییهستمکهازدیو (دروغ) ودوگانهپرستیبهدوراست.

پسازاینزمزمه‌ها،نمازویژههرگاهخواندهمی‌شودکهدوبخشیاست. دربخشنخستفرشتهمربوطبهآنگاه،ودربخشدومهمتایدنیاییاوستایشمی‌شود. ایندوبخشبراساسداشتندوجنبه «مُلکی»و «ملکوتی»هرچیزیاستکههردوبایدپاکومنطبقبرهمباشند..

                                                                                                         منابع

* خورشیدیان،اردشیر.پاسخبهپرسش‌هایدینیزرتشتیان. چاپدوم. تهران: فروهر،1387. ISBN 978-964-6320-46-8.

* منوچهرپور،منوچهر.بدانیموسربلندباشیم؛فشرده‌ایازآموزش‌هایدینزرتشت. چاپسوم. تهران: فروهر،1387. ISBN 964-6320-00-7.

* سیماینمازدرآئینزرتشتیوصابری. . مجلهمعارف،شد. شماره59 (مهر1387).

* دیواری،کائن‌ها.دین‌شناسیتطبیقی. ترجمه?مرضیه (لولی) شنوایی. چاپاول. تهران: سمت،1381.

* مهر،فرهنگ.دیدینوازدینیکهن (فلسفهزرتشت). چاپاول. تهران: جامی،1374.

* رضایی،عبدالعظیم.تاریخادیانجهان،جلدسوم. تهران: علمی،بی‌تا.

* غمخواریزدی،محمّدجواد.جایگاهنمازدرادیانالهی. چاپچهارم. مشهد: الف،1379.

    * Muir, William. «Religion of the Parsis».Non-Christian Religions of the World.Applewood Books،2009. ISBN 1-4290-1874-7, 9781429018746.